Neoklasicizam III deo

Nameštaj - pisaći stolovi, stočići

i konzole

  Pisaći sto je bio obavezan u svakom radnom kabinetu. Preovlađuju tri tipa muških pisaćih stolova. To je sekreter sa gornjim delom koji čini površina za pisanje koja se obara otkrivajući niz fijoka i pregrada. Iznad nje se obično nalazi plitka fijoka sa frizom a na njoj mermerna ploča. Donji deo sekretera ima dvoja vrata koja skrivaju police i pregrade. I dalje je veoma popularan ravan pisaći sto – „bureau plat“, koji sada ima prave noge ukrašene žljebovima. Ovaj sto ispod površine za pisanje koja je obložena marokanskom kožom, ima tri fijoke. Često je ukrašen aplikama od pozlaćene bronze koje uokviruju ove fijoke. Treći tip pisaćeg stola koji ulazi u modu u ovom periodu je cilindrični pisaći sto, čiji je gornji deo pokriven polukružnim elementom koji se povlači ka nazad otkrivajući površinu za pisanje i veći broj malih fijoka i pregrada. Za ovaj tip pisaćeg stola je karakteristično da je obrađen sa svih strana tako da je mogao stajati na sredini prostorije. 

Levo: tipični neoklasični sekreter ravnih površina dekorisan geometrijskom intarzijom sa centralnim motivom trofeja koji se nalazi unutar kartuša (kartuš - oblikovano polje izvijenih ivica) Desno: sekretar pravih linija sa geometrijskom intarzijom ukrašen delikatnim aplikama od pozlaćene bronze. Duž bočnih ivica nalaze se figure klasičnih karijatida. Gornja fijoka sa frizom dekorisana talasastim volutama od pozlaćene bronze. Kratke noge četvrtastog preseka takođe dekorisane aplikama od pozlaćene bronze u obliku malih floralnih girlandi.

Levo: izuzetno raskošan primerak sekretera od panela od japanskog laka na kome se divno ističu razrađene aplike od pozlaćene bronze u obliku bogatih floralnih girlandi i venčića. Desno: sekreter obložen furnirom mahagonija sa delovima od palisandera. Duž bočnih ivica nalaze se stubovi sa žljebovima a u centralnom delu je pilaster(pilaster – polustub koji je svojom zadnjom stranom spojen sa podlogom, u arhitekturi sa zidom) takođe sa žljebovima. Aplike od pozlaćene bronze su u obliku floralnih girlandi sa mašnama i voluta od lišća akantusa. Kratke čunaste noge obavijene su spiralnim žljebovima u kombinaciji sa pozlaćenom bronzom. Svi ovi emelemtni doprinose raskošanom efekatu.

U periodu neoklasicizma uveden je i tip sekretera koji je počivao na tankim, visokim nogama, gornji deo sa površinom za pisanje koja se obara mogao je na bočnim stranama da sadrži otvorene police. Levo: sekreter sa okruglom pločom od Sevr (Sèvres) porcelana. Desno: sekreter od panela od japanskog laka.

Jedan od najpopulranijih tipova pisaćeg stola  -„ burea plat cartonnier“, imao je sa jedne uže strane dodatni visoki element koji se sastojao od fijoka, polica i pregrada i služio je za čuvanje papira i dokumenata. Ovo je pisaći sto ravnih linija, izuzetno uravnotežen i pomalo strog. Dekorisan je geometrijskom intrazijom i oplemenjen je diskretnim aplikama od pozlaćene bronze. Površina za pisanje obložena je smeđom marokanskom kožom.

Pisaći sto cilinder, dekorisan intarzijom sa motivima činozerija (kineski motivi interpretirani na evropski način) u egzotičnom duhu.   

   Ženski pisaći stolovi su manjih dimenzija, posebno su lepo izrađeni uz korišćenje skupocenih materijala, tako da često više izgledaju kao komad nakita nego kao komad nameštaja. Ovi stočići su često obloženi pločicama od Sevr porcelana. Ovaj tip pisaćeg stola zove se „bonhuer du jour“, i može imati i ulogu toaletnog stočića. Njegova površina je podeljena na tri dela od kojih se centralni deo podiže transformišući se u ogledalo. Takođe je zastupljen i oblik damskog pisaćeg stola koji na gornjoj ploči ima uži deo sa malim vratima (koja skrivaju pregrade) ili sa tri male fijoke.

   U upotrebi je i čitav niz malih stolova, kao što je okrugli sto sa tri podupirača – „gueridon“, okrugli sto sa jednim centralnim podupiračem za odlaganje sitnica kao što su burmutice i bočice za mirišljavim solima, stolovi u obliku bubrega koji su služili za obedovanje jedne osobe, i noćni stočići. 

Damski pisaći sto –„ bonheur du jour“, obložen pločicama od Sevr porcelana, oličenje ljupkosti. Rad majstora za izradu furniranog nameštaja Martina Karlina.

 

Još jedan tip ženskog pisaćeg stola koji je istovremeno bio i toaletni sto, jer je sadržavao panel koji, kada se podigne, postaje ogledalo. Ovakvi stolovi su sadržavali veći broj malih pregrada u kojima su se držali predmeti za toaletu i pribor sa pisanje. Levo: pisaći – toaletni sto vitkih nogu, dekorisan geometrijskom intarzijom i svedenim aplikama od pozlaćene bronze. Desno: pisaći – toaletni čuvenog majstora za izradu nameštaja Davida Ronetgena (David Roentgen). Izrađen je od mahagonija. Zbog svoje jednostavnosti i svedenih aplika od pozlaćene bronze deluje veoma elegantno iako pomalo strogo.

Levo: okrugli stočić – „gueridon“, sa tri podupirača u obliku ženskih figura. Desno: pomoćni okrugli stočić za odlaganje sitnica sa mehanizmom koji omogućava da se transformiše. Sadrži fijoke i pregrade i veoma je praktičan. Gornja ploča je od Sevr porcelana.

Levo: u upotrebi je bio čitavn niz komada nameštaja malih dimenzija, jedan od njih je kofčežić na visokim nogama. Ovaj primerak ima blago izvijene noge u kombinaciji sa gornjim delom ravnih linija što je karakteristično za period tranzicije između stila Luj XV i Luj XVI. Ormarić i stočić na kome počiva obloženi su pločicama od Sevr porcelana. Desno: ljupka mala komoda – pisaći sto čije su površine obložene Sevr porcelanom koji je oslikan korpama sa bogatim buketima raznobojnog cveća. 

Levo: komoda – stočić malih dimenzija i ravnih linija, sa intarziranom scenom sa seoskim prizorom. Desno: ovalni stočić koji je izradio David Rentgen, savršenih proporcija, dekorisan nežnom floralnom intarzijom.

   Mahagoni je, zbog živopisnih šara i otmenog izgleda zagasto crvenkaste boje bio omiljeno drvo za izradu nameštaja. Moda korišćenja ovog egzotičnog drveta poticala je iz Engleske. Pored toga, u upotrebi su bile i druge skupocene i egzotične vrste drveta poput abonosa i palisandera. Nameštaj od pozlaćenog i lakiranog drveta izrađivao se od jeftinijih domaćih vrsta drveta.

Izuzetan primerak konzole u obliku polumeseca, u kombinaciji belo lakiranog drveta i pozlate, sa centralnim motivom urne iz koje izlaze dve folijažne polu – girlande na poprečnim prečagama između okruglih nogu dekorisanih žljebovima. Friz je dekorisan Vitruvijevim volutama i folijažnim motivima. Prisutna su i mala četvtasta polja sa motivom bele rade.

 

Konzole su se tradicionalno izrađivale od rezbarenog i pozlaćenog drveta i tako je bilo i u periodu neoklasicizma. Ovaj tip nameštaja izuzetne raskoši i sjaja bio je neizostavno prisutan u svakom reprezentativnom enterijeru i uvek je iznad konzole bilo postvaljeno veliko ogledalo čiji je rezbareni okvir preuziamo dekorativne motive sa konzole. Konzola sa slike ima perforirani friz od folijažnih i floralnih voluta. Prednje noge su u obliku balustera sa žljebovima a zadnje su izvijene u gornjem delu i završavaju se spiralnim zavijutkom. Noge su spojene horizontalnim elementom sa centralnim motivom urne u kojoj se nalazi buket cveća dok sa leve, desne i centralne strane padaju bogate girlande. Zaista izuzetna primer konzole u stilu Luj XVI.